Konsumenci są nieustannie otoczeni bodźcami, które mają zachęcić ich do kupienia konkretnego produktu. Standardem są organizowane przez marki konkursy, w których można zdobyć atrakcyjne nagrody. Wszystko po to, by skojarzyć produkt z pozytywnymi emocjami związanymi z wygraną oraz bezpośrednio zwiększyć sprzedaż. Spośród licznych „pułapek” zastawianych na klientów, wyróżnia się jedna – loteria.
Proste i przejrzyste zasady dla uczestników, to tym samym wyzwanie dla jej organizatorów.
„Polub ten post, a my wylosujemy zwycięzcę!” Na Facebooku nie brakuje ‘konkursów’ o podobnej treści publikowanych przez małe profile, nieświadome marki czy nawet influencerów. Co jednak odróżnia ten rodzaj ‘konkursu’ od jego pełnoprawnego odpowiednika? Element losowości. Każdy konkurs, którego wynik zależy od ślepego losu, przestaje być konkursem i staje się loterią. Nie ma znaczenia, czy akcja zostanie nazwana ‘zabawą’ czy jak w przypadku blogerów ‘rozdaniem”.
Loteria w przeciwieństwie do zwykłego konkursu jest obostrzona wieloma rygorami wynikającymi z przepisów, w tym z ustawy o grach hazardowych. Organizator i co ważniejsze również uczestnicy loterii, przeprowadzonej bez odpowiedniego pozwolenia, mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności karnej. Na gruncie ustawy o grach hazardowych, organizatorowi i osobom biorącym udział w nielegalnej loterii, grozi kara pieniężna wymierzana przez dyrektora Krajowej Administracji Skarbowej (KAS), właściwej dla miejsca przeprowadzania loterii. Kara ta wynosi 100% przychodu z loterii dla organizatora oraz odpowiednio 100% uzyskanej wygranej w przypadku uczestnika. Organizator nielegalnej loterii naraża się również na odpowiedzialność na gruncie przepisów karno – skarbowych.
Zgodnie z art. 108 § 1 KKS:
„Kto wbrew przepisom ustawy lub warunkom zezwolenia urządza lub prowadzi loterię fantową, grę bingo fantowe, loterię promocyjną lub loterię audioteksową, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych”.
W 2016 r. organizatorzy nielegalnych loterii mogli zostać ukarani grzywną w wysokości aż 6 milionów złotych. Za organizację nielegalnej loterii grożą także sankcje na gruncie prawa cywilnego.
Loterie są uznawane za rodzaj hazardu.
Loterie to gry losowe „w których uczestniczy się przez nabycie towaru, usługi lub innego dowodu udziału w grze i tym samym nieodpłatnie uczestniczy w loterii, a podmiot urządzający loterię oferuje wygrane pieniężne lub rzeczowe”.
Zasady przeprowadzania loterii zostały szczegółowo opisane w ustawie z dnia 19 listopada 2009 roku o grach hazardowych znowelizowanej 15 grudnia 2016 roku.
Od 1 kwietnia 2017 roku weszły w życie dodatkowe obostrzenia i kary. Przeprowadzenie loterii nie jest więc prostą sprawą i wymaga od jej organizatora dobrej znajomości przepisów, jak również cierpliwości.
Zanim otrzymamy pozwolenie na przeprowadzenie loterii minie sporo czasu. Wniosek wraz z całym harmonogramem, regulaminem loterii, nagrodami, przeznaczonymi do loterii, danymi organizatora oraz wieloma innymi wymaganymi dokumentami dobrze jest złożyć we właściwej nam jednostce KAS na 6 miesięcy przed przewidzianym startem akcji. Najpóźniej dokumenty powinniśmy złożyć na około 3 miesięcy przed rozpoczęciem akcji. W innym przypadku możemy po prostu nie zdążyć dopełnić wszystkich formalności.
W momencie składania wniosku musimy mieć dokładny regulamin naszej loterii, znać daty rozpoczęcia poszczególnych etapów i ich zakończenia. Bowiem informacje zawarte w regulaminie pod żadnym pozorem nie mogą się już później zmienić.
W celu przeprowadzenia loterii, musimy zdobyć również gwarancję bankową. To znaczy, że musimy wykazać, iż mamy środki na zakup nagród w loterii oraz potwierdzić, że pochodzą z legalnego źródła. Tutaj pewną odpowiedzialność przyjmuje na siebie również nasz bank. Gwarancja sprawi, że jeśli z jakichś przyczyn, np. upadłości firmy, nie będziemy w stanie wydać nagród zwycięzcom, ich równowartość wypłaci im bank.
Kolejnym krokiem do organizacji loterii jest zaświadczenie, które potwierdzi, że nie zalegamy ze składkami w ZUS-ie i Urzędzie Skarbowym. Nie obędzie się również bez pewnych wydatków. Opłata za pozwolenie na urządzenie loterii to około 11% wartości puli nagród, jednak nie mniej niż 50% kwoty bazowej. W 2017 roku kwota bazowa wynosiła 4244,58 zł.
Jeśli więc w naszej loterii będzie można zdobyć nagrody o wartości 130 000 zł, musimy pamiętać, że dodatkowe 14 300 zł zapłacimy do KAS.
Obostrzenia dotyczą również sposobu losowania zwycięzców. Chcąc skorzystać z urządzenia do losowania zwycięzców (np. programu komputerowego), musimy je certyfikować i zarejestrować do KAS, a to wiąże się oczywiście z dodatkowymi kosztami. W innym wypadku losowanie musi przebiegać ręcznie.
Nowelizacja ustawy z dnia 15 grudnia 2016, która weszła w życie 1 kwietnia 2017 wprowadziła nowe przepisy, a także zmiany i utrudnienia. Przykładowo, urządzając loterię przez Internet, musimy upewnić się, że wykorzystujemy do tego stronę internetową, której krajowa domena najwyższego poziomu jest przypisana do polskich stron internetowych. Ponadto podmiot urządzający gry hazardowe przez Internet jest zobowiązany prowadzić, w czasie rzeczywistym, archiwizację wszelkich danych związanych z urządzaną grą hazardową.
Co więcej, podmiot organizujący gry hazardowe przez Internet musi zapewnić organom Krajowej Administracji Skarbowej dostęp, w tym zdalny, do tych danych. Organizator zapewnia też, że dane będą przechowywane przez okres 5 lat. I tu pojawia się konflikt z zasadami GIODO, które zabraniają udostępniać osobom postronnym danych osobowych uczestników loterii. Co więc należy zrobić, gdy KAS upomni się o powyższe dane? Co nam grozi, jeśli ich nie przekażemy, a zasłonimy się przepisami GIODO? Tego dowiemy się prawdopodobnie dopiero w najbliższym czasie, gdy kontrole loterii organizowanych przez Internet staną się codziennością.
Dotychczas nad każdym losowaniem przeprowadzanym w czasie loterii musiała czuwać osoba, która posiadała świadectwo zawodowe wydane przez Ministra Finansów. Od 1 kwietnia 2017 roku certyfikat otrzymuje się po odbyciu specjalnego szkolenia z zakresu przepisów o grach hazardowych w zakresie niezbędnym do wykonywania czynności związanych z nadzorowaniem i prowadzeniem gier. Ta zmiana to pewne ułatwienie w przeprowadzaniu loterii. Utrudnienie stanowią natomiast nowe opłaty i kary, które są średnio 2 – 4 razy większe niż wcześniej.
Za prowadzenie gry losowej z naruszeniem warunków uzyskanego zezwolenia lub z naruszeniem przepisów Ustawy można otrzymać dodatkową karę, która wynosi 200 000 zł.
Pamiętajmy, że po zakończeniu loterii trzeba się z niej odpowiednio rozliczyć. W ciągu 30 dni po zakończeniu loterii należy przed dyrektorem Izby Administracji Skarbowej oraz przed naczelnikiem Pierwszego Urzędu Skarbowego Warszawa – Śródmieście w Warszawie dokonać rozliczenia wypłaconych lub wydanych wygranych wraz z określeniem ich wartości oraz zestawienie liczby wystawionych i anulowanych imiennych zaświadczeń o uzyskanej wygranej.
Duża ilość konkursów na rynku sprawia, że marketerom coraz trudniej jest pozyskać osoby nimi zainteresowane. Barierę udziału dla konsumentów stanowi często już nawet zrobienie zdjęcia, czy twórcza odpowiedź na zadanie konkursowe. W związku z tym, w konkursach uczestniczy coraz mniej osób. Biorąc pod uwagę, że celem konkursu jest zebranie jak najszerszego grona uczestników, taki stan rzeczy jest problematyczny.
W tym przypadku z pomocą nadchodzą właśnie loterie. Niski próg wejścia dla konsumentów w ich przypadku sprawia, że wiele osób, które nie wzięłyby udziału w konkursie, decyduje się na uczestnictwo w loterii.
W tym przypadku zgłoszenie kodu lub numeru paragonu staje się przepustką do gry o nagrody.
Mimo, że szansa na wygraną bywa minimalna, ludzie chętniej biorą udział w loterii niż w konkursach.
W przypadku loterii bowiem o wygranej nie decydują umiejętności, a ślepy los. Plusem jest dla uczestników również fakt, że każde zgłoszenie ma taką samą szansę na wygraną. To wiąże się, tak jak w przypadku losowań LOTTO, z dużymi nadziejami na wygraną i towarzyszącemu ogłoszeniu wyników, dreszczykowi emocji. Marząc o potencjalnej wygranej, konsumenci myślą też pozytywnie o marce.
Takie zainteresowanie loteriami przekłada się bezpośrednio na wzrost sprzedaży produktu. Dobrze oznakowane produkty promocyjne mogą przeciągnąć na stronę naszej marki nowego konsumenta. Zwłaszcza takiego, który do tej pory nie był przywiązany do żadnej konkretnej marki. Loteria stanowi więc dodatkowy atut podczas decyzji zakupowej. Jeśli akcji towarzyszy ciekawa kampania marketingowa, możemy liczyć na duży zasięg i promocję produktu również wśród osób, które nie biorą bezpośrednio udziału w naszej loterii. Pamiętajmy jednak, że loteria to nie tylko sposób na czasowe wypromowanie marki. To również możliwość związania z nią pozytywnych emocji i zagoszczenia w sercach konsumentów na dłuższy czas.
Organizacja loterii wzbudza wiele kontrowersji. Decydując się na ten rodzaj akcji, warto wybrać do jej organizacji partnera, która będzie miał doświadczenie w tego typu działaniach. Znajomość procedur i kreatywny pomysł na przebieg loterii dają gwarancję sukcesu.